3 NİSAN 2022 CUMHURİYET PAZAR BULMACASI SAYI : 1878

Herkese merhaba,

Dün, hicri takvimdeki ramazan ayına girdik. İslam'da oruç hakkında bilgi sahibiyizdir. Bu ayda da bu bilgiler tazelenecek. Bu haftaki açış yazısında diğer dinlerdeki oruç hakkında bilgi vermek istedim.

DİNLERDE ORUÇ

1. Hristiyanlık'ta Oruç

Hristiyanlık'ta da oruç tıpkı İslamiyet'teki gibi farzdır. 

Hristiyanlık'ta oruç kilisenin üçüncü emridir. Kuran'ın bildirdiğine göre oruç Hristiyanlara da farz kılınmıştır. Hristiyanlık'ta oruç ve perhiz aynı anlamda kullanılır. Orucun amacı, işlenmiş günahların cezasını bu dünyadan çekmeye başlamaktadır. İncil, oruca büyük önem verir ve övgüyle bahseder. Ancak orucun zamanı, uyulacak kurallar Hristiyan mezhepleri arasında farklılık gösterir 

Hristiyanlık'ta oruç tutma yaşı 21'de başlar. Hristiyanlar, 60 yaşına kadar oruç tutar. Oruç konusunda 1966 yılında alınan Roma kararlarında bu konu yazılı olarak belirtilmiştir.

Hristiyanlıkta iki çeşit oruç bulunur. Okaristi orucu yani şükran orucu ve ekleziyastik oruç yani kilise orucu. Bu iki çeşit orucu Katolik'ler tutar, Protestanlar tutmaz. Hristiyanlık, çarşamba, cuma ve cumartesi günleri ile bazı yortuların arefe günlerinde oruç tutmayı teşvik eder. Hristiyan inancına göre Hz. İsa, çarşamba günü ele verilmiş, cuma günü çarmıha gerilmiş ve cumartesi günü de gömülmüştür. 

Hz. İsa'nın öldükten sonra dirildiği ve göğe çıkarıldığına inanılan Paskalya'da oruç tutulması önemlidir. Paskalya öncesinde iki gün oruç tutmak, dindar Hristiyanlar arasında yaygın bir uygulamadır.

2. Musevilik'te Oruç

Musevilik'te oruç: Yom Kippur olarak adlandırılır.

Tevrat'ta bazı günlerde oruç tutulması emredilmektedir. Yahudilikte oruç, nefsi terbiye etme ve acı çekme aracı sayılırken; bazen de Allah'a yaklaşma aracı olarak kabul edilmektedir. Tevrat'a göre, Hz.Musa Tur Dağında 40 gün 40 gece kalmış ve bu süreyi oruç tutarak geçirmiştir. 

Arabistan'ın çeşitli bölgelerinde yaşayan Yahudiler, oruç tuttuklarında yatsıdan sonra da bir şey yemezlerdi. Hatta bazı Müslümanlar da oruçla ilgili ayetler tamamlanmadan önce aynı Yahudiler gibi hareket ederdi. 

Babil döneminde matem ve üzüntü sembolü olarak oruç tutulurdu. Yahudiler, Allah'ın kendilerine felaketler verdiğine inandıkları dönemlerde sürekli oruç tutardı. 

Oruca, çocuklar 12. yaşlarından bir ay alınca başlar. Tutulması gerekli görülen tek oruç Yom Kippur adı verilen kefaret orucudur. Kippur pişmanlık anlamındadır. Yahudiler bu günde günahlarından pişman olurlar. Allah da onları affeder. Yom Kimpur İbranice'de 'tövbe günü' anlamındadır. 

Yahudilerin en büyük ibadet günlerinden olan Kippur, büyük oruç günü olarak kabul edilir. Yom Kippur denen ve 19 Nisan'da başlayıp bir hafta süren Pesah Bayramı orucu ise genellikle Hamursuz Bayramından sonra gelen, pazartesi ve perşembe günleri tutulur. 

Yahudilikte Yom Kippur'da oruç tutmak şarttır. İmsak, önceki akşam güneş batarken başlar. O gece ve ertesi gün ilk iki yıldız görününceye kadar da yemek içmek yasaktır. Bu süre yaklaşık 25 saattir. Yom Kippur orucunun Hz. Musa'nın Allah'tan buyruklarını almak üzere Tur Dağı'na gittiğinde, Yahudilerin altın bir buzağıya tapınmalarından ötürü tutulduğu anlaşılmaktadır. 

Yahudiler Babil dönüşünden sonra Kudüs'ün tahrip edilmesi ve diğer felaketler nedeniyle dört ayrı oruç daha ortaya çıkarmışlardır. Bazı Talmud yorumcuları, bu 4 orucun başka devletlerin himayesi altındaki Yahudiler tarafından tutulması gerektiğini, aksi takdirde gerekli olmadığını belirtir. 

Yahudilerde oruç genellikle şafağın sökmesinden ilk yıldızın görülmesine kadar sürer. Ancak Yom Kippur gibi bazı oruçlar, bir akşamdan ertesi akşama kadar devam eder.

3. Hinduizm'de Oruç

Hint dinlerinden Hinduizm'de oruç, nefsi terbiye için yılın belirli aylarında ve günlerinde oruç tutulur. İbadet amacıyla duaların okunduğu günlerde oruç tutulması gerekir. Hinduizm'de oruç genellikle belirli bazı besinleri yememe, yani bir çeşit perhiz şeklindedir.

4. Taoizm'de Oruç

Doğu kültürlerinin dinlerinden Taoizm'de oruç, daha geniş bir anlamda ele alınmıştır. Burada oruç, sağlığı koruma ve böylece yaşlanmayı geciktirme özelliğiyle ön plana çıkar. Çinliler, ayrıca büyük bayram günleri ile kötülüklerin arttığı dönemlerde de, kendilerini korumak için oruç tutarlar.

5. Brahmanizm'de Oruç

Güney Asya Hint dinlerinden Brahmanizm'de her ayın 12 ve 13'üncü günlerinde oruç tutmak gelenektir. Brahmanizm'de yaşlılar, hastalar ve çocuklar dahi oruçtan muaf değildir. Bazıları insani isteklerini yenmek için 15 gün boyunca oruç tutar. Bu süre içinde bir yudum sudan başka bir şey yeyip içmeleri orucu bozar.

6. Jainizm'de Oruç

Hint dinlerinden Jainizm'de orucun kuralları daha serttir. Jainistler kesintisiz olarak 40 gün oruç tutarlar. Bu dinin kurucusu Mahavira'nin (M.Ö 599-527) kendisine işkence yaparak dinde yüksek dereceye ulaşmaya çalıştığı, et ve yumurta yemediği ve hatta ölünceye kadar da oruç tuttuğu söylenmektedir.

7. Budizm'de Oruç

Güneydoğu Asya dinlerinden Budizm, oruca en fazla önem veren dinlerdendir. Budizm'in kurucusu Buda'ya göre, ne dünyaya bağlanmak ne de dünyadan vazgeçmek gerekir. Bu amaca ulaşmak için koyduğu kuralların birincisi ise, her iki ayda bir oruç tutmak ve bu süre içerisinde toplum içinde tüm günahlarını itiraf etmektir. Buda'ya göre sonsuz kurtuluşa, yani Nirvana'ya engel olan tek şey arzulardır. Kurtuluş ancak arzuları terk etmekle sağlanır. Ve arzulardan kurtulmanın birinci yolu da oruç tutmaktır.

8. Maniheizm'de ve Diğer Etnik Dinlerde Oruç

Manilikte oruç, ışığı gönderen güneş ve aya dua etmek amacıyla tutulur. Babil ve Asurluların da oruca büyük önem verdiği bilinir. Eski Mısır'da ise oruç, genellikle dini bayramlarda tutulur. 

Avrupa yerel dinleri: Keltler'in oruç tuttuğu, eski Romalı ve Yunanların da orucu felaketlerden kurtulmak için bir yol olarak kabul ettiği bilinir.



ORUCUN KÖKENİNE İLİŞKİN BİR TEZ

Sabiiler inancı Eski Babil geleneksel inancına dayanır, İran'ı  kültürlerinden doğmuştur. Sabiiliğin temel inanç ve ibadetlerinde ışık ve ateş kutsaldır. Filistin-Ürdün bölgesinde Heretik Yahudi bir mezhep olarak ortaya çıktığı tezi doğruya en yakın olanıdır. Kutsal Aramice metinleri yazılsada Peygamberleri yoktur. Hrıstiyanlık inancının temel inanç kültürünü oldugu düşünülmektedir .

İbn Hazm ise, “El Fasl” adlı eserinde Sabii’leri şöyle anlatıyor: “Yedi yıldıza ve 12 burca saygı göstermek gerektiğini söylerler ve bunların suretlerini (resimlerini, heykellerini) tapınaklarında bulundururlar... Ramazan ayında da oruç tutarlar. Namazlarında, Kabe’ye, El Beyt’ül Haram’a dönerler. Mekke’ye ve Kabe’ye saygı gösterirler.

Bilindiği gibi, Kabe bir Güneş tapınağı olarak yapılıp kullanılmıştı. 956 yılında ölen ünlü Islam hadisçisi Mes’udi “Mürucu’z Zehep” adlı eserinde, 7 yıldız adına yapılan, Dünya’nın en büyük tapınaklarını sayarken, Kabe’nin de adını anar: “El Beyt’ül Haram (Kabe), geçen çağlar boyu hep saygı görmüştür, çünkü o Zühal (Satürn) Evi’dir.” Ne var ki, yine Mes’udi’nin verdiği bilgiye göre, Güneş tapınakları dörtgen olduğuna göre, Kabe de Zühal yıldızı için değil, Güneş için yapılan bir tapınaktır.

Sâbiîlerin inanç retüel ve kültürleri.
Sâbiîlikte namaz abdestiyle, boy abdestiyle taharet vardır.
Sabiilikte üçü farz altı vakit namaz vardır.
Sâbiîlikte namazlar, cenaze namazının dışında, rükûlu, secdelidir, rekâtlar vardır.
Sâbiîlikte namazlardan cenaze namazı, dua sayıldığı için rükûsuz ve secdesizdir.
Sâbiîlikte oruç vardır.
Sâbiîlikte farz oruçlar bir aydır. Bu ay da kimi zaman 29,kimi zaman 30 gün çeker.
Sâbiîlikte "fıtr bayramı" adı verilen " bayramı" vardır.
Sâbiîlikte kurban vardır.
Sâbiîlikte hac vardır.
Sâbiîlikte Kâbe, Tanrının evidir ve kutsaldır.
Sâbiîlikte ibadet için tapınaklar vardır.

Dikkat edilmeli: Güneş bir yere geldiğinde bir namaz, bir başka yere geldiğinde bir başka namaz, doğması yaklaştığında bir namaz, battığında bir başka namaz kılınır. Oruç da, güneş ışınları yokken (tanyeri ağarmadan önce) tutulur, güneş batınca bozulur. Yine oruç, hadisteki buyruğa göre,"Ay görülünce(ramazanın başında) başlar, ay görülünce (izleyen ayın başında) bitirilir (bayram edilir).". Ay 29 çekerse ramazan orucu 29, ay 30 çekerse ramazan orucu 30 gün olarak tutulur.



Arkadaşlarımıza güzel bir pazar günü ve zevkli çözümler diliyorum.




Cumhuriyet Bulmaca 3 Nisan 2022 - 1878 Ödülü

Günaydın Sayın Aksay, açılış yazınız için teşekkürler. Kitap kazanan arkadaşlarımı kutluyorum herkese kolay gelsin mutlu pazarlar

SS-1/1 YAŞAR KEMAL

YA-1/1 YILANI ÖLDÜRSELER

SS-2/3 REENKARNASYON

ekeme ne demek?
 - 1 sözlük, 2 sonuç.

Divanü Lügati't-Türk

ekeme anlamı
bir çeşit çalgı
ekeme anlamı
bir çeşit saz, kubuz gibi çalınan bi çalgı  YA-9/3 EKEME
 Kaşgarlı Mahmud eserinde sadece, Kopuz (Kubuz) , İkeme (Ekeme)

SS-7/2 CİHAT TAMER

SS-9/3 İNKA

RGB renk uzayı

RGB renk sistemi tüm renkleri üç ana renk olan mavi, yeşil ve kırmızıdan üretir.Görüntü işlemede en yaygın kullanılan renk uzaylarından biridir. RGB renk uzayı üç boyutlu kartezyen bir koordinat sistemi olarak tanımlanabilir.SS-10/3 RGB

SS-15/3 MUTKİ

SS-16/5 AZTEK

SS-17/2 FORİNT

Ena, Karada yaşayan, karındanbacaklı bir yumuşakça cinsi. SS-17/3 ENA

SS-19/4 ETİKA

Y.A.20.1

Y.A.18.1

SS-20/1 DENİZ KÜSTÜ

SS-20/2 ORTADİREK

S.S.3.1

YA-3/1 VAKANÜVİS

YA-3/3 İAN

S.S.4.1

S.S.4.2

S.S.5.2

YA-5/1 RENAN

YA-6/4 SARI SICAK

YA-14/3 MASUMİYET

Y.A.11.1

Özdeyiş, slogan ...

Motto,  
İtalyanca bir kelimedir.  YA-12/3 MOTTO

Y.A.19.3

Y.A.17.3

YA-14/2 VAMPİR