Adı: : Avni AKSAY Doğum Tarihi : 12/09/80 Mesaj Sayısı : 1657 Kayıt tarihi : 02/01/13 Yaş : 43
Konu: 19 MART 2023 CUMHURİYET PAZAR BULMACASI SAYI : 1928 C.tesi Mart 18, 2023 6:18 am
Herkese merhaba, Deprem ve sel felaketlerinin ardından hiçbir kamu görevlisinin istifa etmemesi kamuoyunda tartışma yaratmaya devam ediyor. Bazı yetkililerin milletvekili adayı olabilmek için istifa etmesi toplumdaki öfkeyi daha da arttırdı. Bazıları, bu kişilerinin sorumluluk veya alacakları cezadan kaçmak için istifa ettiğini düşünüyor. Bugün sizlere, liyakat üzerine aforizmalar ve meritokrasi hakkında bir yazıyı sunmak istedim. Meritokrasi: Kişilerin yetenek ve bireysel üstünlüğüne dayanan yönetim biçimi. Meritokrasi etimolojisi de Latince mereo (İngilizcede merit) ve kratos kelimelerinden gelmektedir. Mereo: Liyakat, yetenek, haslet, çaba; kratos: güç.
Deprem bölgesinde sel felaketi! (Başka ülkelerde kolay rastlayamayacağınız bir haber.)
LİYAKAT ÜZERİNE SÖZLER
Bir şeye sahip olmak değil, layık olmak önemlidir. Erich Fromm
Kurbağayı koltuğa oturtsan, o yine çamura atlar. Arthur Miller
Tilki, kümesi iyi tanıyor diye bekçi yapılır mı? Truman
İş ehline verilmezse kıyamet yaklaşmış demektir. Hz. Muhammed
Asıl mesele, sahip olduklarına layık olabilmekte. Kinsun
Liyakatli kimselerin hükmettiği yerde, herkes seve seve itaat eder. Latin Özdeyişi
Liyakat olmadan kazanılan, müstahak olmadan kaybedilir. W. Shakespeare
İş, ehli olmayan kişilere verilince kıyameti bekle, kıyametin kopması pek yakındır. Buhâri
Bir kunduracının elinde kuyumcunun aleti, kuma ekilmiş dane gibidir. Mevlana
Belki de insan sevmeyi bilmediğinden değil, sevgisine layık biri olmadığından yalnızdır. Can Yücel
Başkalarının hürriyetlerini tanımayanlar, hürriyete layık değildir. Abraham Lincoln
Mal cimrilerde, silah korkaklarda, karar verme yetkisi zayıflarda olursa işler bozulur. Hz. Ebubekir
Yükselmenin en alçakcası, zayıfların sırtına basarak yükselmektir. La Rochefoucauld
Kunduracının önünde çiftçinin aleti, köpeğin önünde saman eşeğin önünde kemik bir şey ifade etmez. Mevlana
İnsanlardan beklediğim tek şey; verdiğim değere layık olmaları, fazlasını istemiyorum.
İktidar, iktidara düşkün olmayan ve iktidardan gelecek yararlara ihtiyacı bulunmayanlara verilmelidir. Eflatun
At binenin, kılıç kuşananın: Her şey, onu gereği gibi kullanmasını bilene yakışır. Atasözü
Bize ait olmayan görevlere layık görünmek, gördüğümüz işlere layık olmaktan daha kolaydır. La Rochefoucauld
Ne mutlu o insana ki, kendi liyakatinden bahsetmeyecek kadar mağrurdur! Montesquieu
Ölümü anında imparatorluk tacını kime bıraktığını soran generallerine, layık olana cevabını verdi ve öldü. Büyük İskender
Bir insan, hiçten kimseler arasında pekguzelsozler.com düdüğünü öttürmek istedi mi, o devir çökmeye yüz tutmuş demektir. Francis Bacon
Yeryüzünde gün ışığına layık olmayan nice insanlar vardır; ama güneş her gün yeniden doğar. L. Annaeus Seneca
Her kim Allah’ın razı olacağı daha liyakatli birisi varken adam kayırmak maksadıyla kendi Müslümanların işini deruhte ederse onların üzerine gösteriş için birini seçer resmi görev verirse Allah’ın laneti onun üzerindedir. Allah, onu cehenneme sokuluncaya kadar, ne farz, ne nafile hiçbir ibadetini kabul etmez. Hz. Muhammed
Hayatımıza giren herkes değerlidir ama herkes özel değildir. Saygı hepsine, sevgi layık olana verilir. Erich Fromm
MERİTOKRASİ Yönetim görevlerinin önceden belirlenen ilkeler doğrultusunda o işi yapmaya en ehil ve en liyakatli insanlara verilmesini savunan anlayıştır. Kavramın ilk olarak Michael Young'un 1958 yılında yayımlanan Meritokrasi'nin Yükselişi (The Rise of the Meritocracy) adlı kitabında kullanıldığı görülür. Eser, eleştirel bir şekilde, İngiltere'deki eğitim sistemi örneğinden hareketle toplumsal sınıflar arasında yapılan ayrımların eşitsizlikleri derinleştirdiğini savunmuştur. Ancak zaman içinde kavram, bir toplumsal grubun belirli bir işi yapmak için diğerlerinden üstün olarak görülmesini anlatmaya başlar.
Devlet yönetiminin yalnızca belirli özelliklere sahip bir grubun elinde olması düşüncesi İlk Çağ'dan itibaren farklı düşünürler tarafından dile getirilmiştir. Eski Yunan düşüncesinde Sokrates, Platon ve Aristoteles gibi filozofların demokrasiye karşı çıkmalarının temelinde uzmanlığa verdikleri önem vardır. Özellikle Platon, herkesin yöneticilik için gerekli niteliklere sahip olmadığını, toplumu yönetecek insanların özel olarak belirlenmesi gerektiğini savunur. Küçük yaşlarda başlayacak eğitim süreci, hayatın her alanını kapsayacak sınavlara yayılacak ve yönetmek için en doğru kişiler bu şekilde bulunacaktır. Meritokrasinin modern dönemdeki ilk önemli uygulaması Napolyon Bonapart zamanında çıkarılan Code Napoleon aracılığıyla gerçekleşir. Söz konusu düzenlemelerle kamu görevlerine atanmada liyakat dışında, örneğin aristokratik geçmiş gibi bir unsurun aranmayacağı ortaya konulur.
Meritokrasinin odaklandığı nokta, kamu hizmetlerinin yürütülmesinin giderek daha teknik ve detay bilgi gerektiren bir duruma gelmesidir. Bu nedenle, belirli kamu görevlerine atanmada sıkı liyakat koşullarının aranması gerektiği savunulur. Örneğin bir işi yapmak için belirli bir üniversiteden ya da önceden bazı görevleri yapmış olmak koşulu aranabilir. Söz konusu yaklaşım, demokrasinin doğasına aykırı olarak görülmez. Meritokraside liyakate göre belirlenen yöneticiler, halkın seçilmiş temsilcilerine bağlı olarak görev yaparlar. Ancak seçilmişler aslında bürokratları denetlemekle görevlidir. İşlerin yapılmasına ilişkin asıl sorumluluk konunun uzmanı olduğu varsayılan bürokrat ve teknokratlara aittir. Meritokrasi, her ne kadar böyle bir ideal üzerinden ilerlese de teknik uzmanlığın her zaman işe yarayacağının güvencesinin olmaması ve yöneticilerin halka hesap vermesini sağlayacak bir anlayıştan uzaklaşılması gibi nedenlerle gerçekleşmesi neredeyse imkansızdır. Ayrıca meritokrasinin belirli kesimler açısından sağladığı avantajlar nedeniyle toplumsal eşitsizlikleri derinleştirme ihtimali de yüksektir.