10 EKİM 2021 CUMHURİYET PAZAR BULMACASI SAYI : 1853

ANLAMI KAYBOLMADAN

Yüzlerce yıldan bu yana, özellikle İstanbul beyzadelerinin elinde dolaşan bir şiir vardır.
Güya Dördüncü Murad, şairlerden birine, "Bana öyle bir gazel yaz ki, ilk mısralar çok ağır bir anlam versin, ikinci mısralar bu anlamı silsin ama şiirin metninde bir kesinti olmasın" buyurmuş.
İşte, yüzyıllardır İstanbullu beyzadelerin akıl defterlerine kaydettikleri, bazan kitaplarının boş sayfalarına kasten okunaksız bir yazıyla yazdıkları ve meclislerde karşılıklı tebessümlerle okudukları bu gazelin aslını, vezni bozuk bir şekilde de olsa, Ali Ufki'de buluyoruz:

"Ey büt-i şîrin dehan, kameti serv-i revân
Bir gececik gelesin bizim odaya hemân

Sen gelicek kapıya ite ite vereyim
Taşradan içeriye mahbubum hub-u zeman

Sen geçip oturasın, ben durup az az koyam
Bir kadehin içine sağ-ı mey-i erguvan

Serhoş olup yatasın dun ile kalkam idem
Ekşilice çorbayı sana mahmur ey civan

Şöyle uram içeru, hiç kalmaya dışaru
Düşmeninin bağrına hançer-i tiq-ı bürran

Lâle-had mey içirem baş edüben geçirem
Parmağına ey sanem hâtem-i zerrin nişân

İki tutam az mıdır anla deyu sokayım
Bu lâle ve nergisi sarığına ey cânân

Gayet hoşuma gelür bir ağaç kim erdeke
İki bölük zülfüne misk-i anber-feşân

Sen her sabah gelesin, Ahmed'ine veresin
Hoca selâm aleyküm, şahım aleykümselam"

Ufki, gazelin baş kısmına, "Şah Sultan Murad Han" yazmış ama şairin Ahmed adında birisi olduğu belli.
Gazelin sonraki yüzyıllarda elden ele dolaşan biçimi ise, şekil açısından daha düzgün:

"Eğiliver sokayım iki tutam az mıdır
Lâle ile sünbülü başına ey nevcivan

Bizim eve gelesin, ben kuluna veresin
Selâmüke aleyküm, diyem aleykümselam

Bizim eve gelince ite ite girdirem
Dış kapıdan içeri izzet ile ve'l-ikrâm

Bacakların kaldıram, dibine dek daldıram
Ayağına çizmeyi, olasın yola revân

Önüne diz çökeyim, ılık ılık dökeyim
Ol gümüş ibrik ile destine âb-ı revân

Ruhsatınla çıkarıp iki yana sallayım
Şu kılıcı kalmasın dünyada sana düşman

İzin ver de sarılıp kucaklayıp öpeyim
Eşiğinin taşını, toprağını ey sultân

Sen önümden gidesin, ben ardından sokayım
Ard eteğin beline, çamur olmasın ammân

Gel gidelim hamama, sürtüştürem ben sana
Kese ile sabunu, rahat etsin cism-ü can

Mest oluben içirem, tükrükleyip geçirem
Parmağına ey sultan, hâtem-i zerrîn-nişân"

Şiirdeki kavramlar, yüzyıllardan buyana hiçbir değişiklik göstermediğinden, "dest'in el, "âb-ı revân"ın akan su, "hâtem-i zerrin nişân"ın da altın nişan yüzüğü demek olduğunu söylemek, sözlerin tam olarak anlaşılması için yetecektir.

Kaynak: Murat Bardakçı, Osmanlıda Seks.

Divan edebiyatı 1300'lerde başlayıp 600 yıl boyunca devam etmiş nihayet 1800'lerin başlarında popülaritesini yitirmiştir. Yukarıdaki şiir gibi konuları farklı tarzda ele alan şiirler de bir hazine gibi bizim keşfetmemizi beklemektedir. Hulki Aktunç'un "Erotologya?" adlı kitabında bu şiirin Sümbülzade Vehbi'ye ait olduğu yazıyor. İnternette de bu şekilde yayılmış. Ancak Bardakçı'nın bu isimden hiç bahsetmemesi ve mahlasının şiirde hiç geçmemesi yüzünden şiirin Sümbülzade Vehbi'ye yakıştırıldığı anlaşılıyor.

Herkese güzel bir pazar günü ve zevkli çözümler diliyorum.

Kitap kazananlara iyi okumalar, bulmaca severlere keyifli çözümler diliyorum. Gününüz aydınlık olsun.

Günaydın sayın Aksay ,açılış yazınız için teşekkürler.Kitap kazanan arkadaşlarımı kutluyorum .Herkese iyi pazarlar ,kolay çözümler kolay gelsin

SS 1/1 ÖZGÜL TANYERİ

YA 1/1 ÖMER KAVUR

SS-2/3 TAMİA

S-6/2 KATANA

SS-7/2 KALAN

SS-8/1 URODEL

SS-8/2 KUSTERE

Kurbağadan aşırı derecede korkma...

Ranidafobi,
Kurbağalardan korkma hastalığı.SS-9/1 RANİDAFOBİ

Günleriniz ve yürekleriniz hep aydınlık olsun.
Sevgili AKSAY harika açış paylaşımınız için çok teşekkürler.
Kitap kazananları kutlarım.
Tüm dostlara zevkli çözümler,sağlık,huzur ve mutluluklar dilerim.
Sevgi ve saygılarımla...

Karda Yeşilbaş ve Kirik Ördek AvıKİRİK ÖRDEK SS-10/1 KİRİK

SS-10/2 RİPER

Köken 
TDK, Türk Dil Kurumu, (eskimiş) Tulumbacı hortumlarının uç kısmındaki sarı maden sap.SS-11/1 KÖKEN

SS-11/2 FASARİT

Büyük zoka,Sinara,

SS-12/2 NATAL

SS-13/1 ÇEKİNİK

SS-13/2 TOTALİTARİZM

SS-14/1 AMERİKANO

Eski dilde borç...

Vam,      SS-15/1 VAM

SS-19/2 KEBABE

İnari,

Japon mitolojisinde, sırtında pirinç çuvalıyla dolaşan yaşlı dede kılığında görülen tanrı. SS-20/1 İNARİ

SS-2/2 AVLAKA

YA-4/1 ÜVEYİK

YA-5/2 KEDİNANESİ

YA-7/1 ADA

YA-8/1 NEVZAT AKORAL