17 EKİM 2021 CUMHURİYET PAZAR BULMACASI SAYI : 1854

MEVLİD KANDİLİ

Hz. Muhammed'in doğduğu kabul edilen gece. Hicri takvimde rebi-ul-evvel ayının 12. gününe denk düşer. Gerçekte Hz. Muhammed'in ölüm günü olan 12 Rebiülevvel tarihi daha sonra doğum günü olarak da benimsenmiştir. Bu gece boyunca cami ve minareler kandillerle süslendiği için Türkçede Mevlid Kandili adı yerleşmiştir.

Mevlid Kandili 13. yüzyıla değin yaygın bir biçimde kutlanmıyordu. 11. yüzyıl sonlarında Mısır'da hüküm süren Fatımiler yalnızca Hz. Muhammed'in değil Hz. Ali ve Hz. Fatma'yla birlikte işbaşındaki halifenin doğum günlerinde mevlid töreni düzenliyorlardı. Bazı İslam bilginlerinin bid'at sayarak önlemeye çalıştığı bu törenler, gündüz saatlerinde, saray görevlilerinin yürüyüş alayıyla başlayan ve halifenin huzurunda üç hutbenin okunmasıyla sona eren basit kutlamalardı.

Mısır sultanı Salahaddin'in akrabası olan Erbil atabegi Ebu Said Muzaffereddin Gökbörü'nün 1207'de düzenlediği mevlid kutlaması, Sünnilerce ilk mevlid kandili olarak kabul edilir. O dönemde, Mevlid Kandili'nden önceki bir ay boyunca şenlikler düzenlenirdi. Bağdat ve Nisibin (bugün Nusaybin) gibi uzak yerlerden gelen halk bu şenlikler için toplanırdı. Müslüman din bilginleri, fakihler, mutasavvıflar ve şairler iki ay öncesinden Erbil'e gelmeye başlardı. Mevlidden iki gün önce çok sayıda kurban kesilir, arifesinde de bütün kentte meşale alayları düzenlenirdi.

Bu gelenek hızla bütün İslam dünyasına yayıldı. Hz. Muhammed'in doğum yeri ile mezarının yalnızca birer ziyaret yeri olduğu Arabistan'da bile mevlid törenlerle kutlanmaya başladı. Mekke'de Hz. Muhammed'in doğduğu evin çevresinde oturanlar ışıklandırdıkları evlerini bayraklar, kumaşlarla süsler; konuklarına helva, hurma ve şerbet ikram ederlerdi. Medine halkı ise Mevlid sabaha karşı beş mevlidhanın okuduğu mevlidi dinler, dağıtılan şerbetleri içerek evlerine dağılırlardı. Osmanlı Devleti'nde Mevlid Kandili'nde düzenlenen resmi törenler Mevlid Alayı olarak anılırdı. 

Vehhabilik gibi mezheplerin Mevlid Kandili'ni putperestlik saymasına karşın İslam ülkelerinde bu törenler sürdürülmektedir.

Tasavvuf tarikatlarının kurucularının ve ermişlerinin doğum günleri de benzer törenlerle kutlanmaktadır.

SÜLEYMAN ÇELEBİ'NİN MEVLİDİ

Türk edebiyat literatüründe 63 mevlid yer alır. Bu eserlerin en meşhuru, Süleyman Çelebi tarafından 15. yüzyılda yazılmış olandır. Diğer mevlitlerin hemen hepsi Süleyman Çelebi'nin mevlidine naziredir. Yalnızca Süleyman Çelebi'den önce yaşamış olan Erzurumlu Mustafa Darir'in "Tercümetü'd Darir" adlı eseri, İbn-i İshak'ın "Siret'ün Nebi" eserinden çeviridir.

Hamdullah Hamdi'nin ve Şemseddin Sivâsî'nin yazdığı mevlidler, başarılı örneklerdendir. Ancak hiçbir eser, Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevlidin seviyesine erişememiştir.

Süleyman Çelebi, Mevlid'ini 1409'da yazmıştır. Asıl adı "Vesîletü'n Necât" (Kurtuluş Vesilesi)'tır. 16 kısım ve 770 beyitten oluşur. Kasîde şeklinde yazılan eserin içinde gazel formunda yazılan bölümler de vardır. 

Süleyman Çelebi, eserini yazarken, referans aldığı eserlerin, Âşık Paşa’ nın “Garibnâme” si, Erzurumlu Darir in “Siyerü’ n- Nebî” si, Eb’ul Hasan Bekrî’ nin “Siyer"i ve Muhyiddîn Ibnü'l Arâbî’nin “Füsûs-u Hîkem“i olduğu tespit edilmiştir.

Halk arasında geleneksel olarak okunan mevlid, Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevliddir.

MEVLİD GELENEĞİ

İslâm dünyası, her yıl bu günü Mevlid Kandili olarak kutlar. Mevlid günlerinde oruç tutulması, geceleri ilâhiler, kasîdeler ve Mevlîd-i Şerif okunması, dua ve sohbet edilmesi, Kur’an okunması gibi ibadetler ile kutlama yaygındır.

Mevlid kutlaması, Osmanlı'da 1588'de, resmi bir devlet protokolü haline getirildi. Sarayın önceleri Ayasofya Camisi'nde, daha sonra Sultanahmet Camisi'nde düzenlediği törenlere devletin ileri gelenleri ile birlikte halk da katılırdı. Sultan Abdülaziz döneminde Ortaköy, I. Abdülhamid devrinde Yıldız Camii'nde tören düzenlenirdi.

Kandil olarak nitelendirilen önemli dinî gün ve gecelerin dışında, çocukların 40'ı çıkınca, bir Müslümanın vefatının 40’ıncı gününde, adak ve nikâh törenlerinde, hacıların dönüşünde, sünnet merasiminde, asker uğurlama gibi vesilelerle mevlid okunması özellikle Anadolu’da gelenekselleşmiştir.

Kaynaklar: AnaBritannica Ansiklopedisi, Vikipedi.

Bugün Mevlid Kandili. Bu yüzden size bu gün hakkında ansiklopedik bilgi vermek istedim. Veled, Arapça "çocuk" demektir. Çoğulu "evlad"dır. Doğurmak anlamına gelen "walada" kökünden gelmektedir. İbranice "yeled" de çocuk demektir. Erkek adı olarak kullanılan ve "yeni doğmuş" anlamına gelen "mevlūd" de aynı kökten gelmektedir. Ayrıca müvellet, tevellüt, mütevellit, tevlit, valide, veladet, velut, yelda ve milat kelimeleri de aynı kökten gelmektedir. 

Tüm dostlarımıza güzel bir pazar günü ve zevkli çözümler diliyorum.

günaydın sayın Aksay,açılış yazınız için teşekkürler. Kitap kazanan arkadaşlarımıkutluyorm,herkese kolay gelsin mutlu pazarlar

Günleriniz ve yürekleriniz hep aydınlık olsun.
Sevgili AKSAY açış paylaşımınız için çok teşekkürler.
Kitap kazananları kutlarım.
Tüm dostlara zevkli çözümler, sağlık, huzur ve mutluluklar dilerim.
Sevgi ve saygılarımla...

SS-1/1 SELÇUK ALTUN

YA-1/1 SAİT FAİK ABASIYANIK

Tin ne demek

Kaynak: https://nedir.ileilgili.org/tinYerel Türkçe'deki anlamı:

Kaynak: https://nedir.ileilgili.org/tin SS-4/1 TİN

Günberi ve Günöte (Perihel                           Afel)    YA-7/1 AFEL

SS-4/3 NOGADİT

SS-5/1 DEEL

SS-5/3 BİLEKİ

adaklamak ne demek?

[list="box-sizing: border-box; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 25px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, 'Segoe UI', Roboto, Oxygen-Sans, Ubuntu, Cantarell, 'Helvetica Neue', sans-serif; font-size: 18px; line-height: 28.8px;"]
[*]Küçük çocuk yürümeye başlamak.

Alıntı :

Yeğenim, yeni yeni adaklamaya başladı.  SS-6/1 ADAKLAMAK

[/list]

SS-7/3 TAMARİN

SS-8/2 İNCEBURUN

Çona nedir ne demek

Yerel Türkçe'deki anlamı: Beceriksiz, eli işe yakışmayan.

Kaynak: https://nedir.ileilgili.org/nedemek/%C3%A7ona YA-16/2 ÇONA

Çapar nedir ne demek

Kolan dokumak için deve derisinden yapılmış dört köşeli, her deliği 5 -6 santim uzunluğunda, dört delikli bir aygıt

Kaynak: https://nedir.ileilgili.org/nedemek/%C3%A7apar  SS-8/3 ÇAPAR

S.S.9.1

SS-9/2 YALOS

SS-9/3 LİNOTİP

SS-10/1 KAOLİN

YA-4/2 TAKAMİKURA

ekvan ne demek?

[list="box-sizing: border-box; margin-right: 0px; margin-left: 0px; padding-right: 0px; padding-left: 25px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: -apple-system, BlinkMacSystemFont, 'Segoe UI', Roboto, Oxygen-Sans, Ubuntu, Cantarell, 'Helvetica Neue', sans-serif; font-size: 18px; line-height: 28.8px;"]
[*]varlıklar, alemler, dünyalar. - (bkz. evren)

[*](Kevn. C.) Alemler. Mahluklar. Varlıklar. Oluşlar  YA-4/1 EKVAN

[/list]

s.s.18.2.PARAMATTA

S.S.20.2

S.S.16.2

Sadala nedir, Sadala ne demek

Yerel Türkçe'deki anlamı:

Kaynak: https://nedir.ileilgili.org/sadala  SS-12/1 SADALA

Y.A.2.3.Büyük bir sevgiyle, sevdalı bir deyişle.

Dostlar,
YA 5/1 UKULELE ile SS 3/1 İLAVETEN  uyuşmuyor.
UKELELE oluyor.

S.S.19.1

Y.A.5.1
Tenor Ukelele Ukulele Solid Top Mahogany 26 Inch With Ukulele Accessories With Gig Bag,Strap,Nylon String, Guitar Trigger Capo,Picks

Notlar:
1. Üyemiz Sayın Okan Töre belirtmiş. Birkaç kaynakta UKELELE yazılsa da çalgının uluslararası yazımı UKULELE'dir. Bulmacayı hazırlayan saygıdeğer dostlarımızın gözlerinden kaçan bir ayrıntı olarak değerlendirdim.
2. YA 11/3 kaynaklarda daha çok TİR olarak çıksa da TIR yanıtı da doğru olmalı.
3. SS 18/2'deki kelimenin aslı PARRAMATTA. Sidney'in bir banliyösü imiş. Aborijin dilinde "yılan balıklarının yattığı yer" veya "suların başı" anlamına geliyormuş. Sanırım buradan gelen kumaşın adı olurken R sesinin biri İngilizcede atılıp PARAMATTA olmuş.

Tüm dostlarımıza güzel bir hafta diliyorum.

UKUBAT / ABAN olmalı sanırım...