22 EKİM 2023 CUMHURİYET PAZAR BULMACASI SAYI : 1959

Herkese merhaba,
Her zamanki gibi gündemi takip etmek oldukça zor. Filistin - İsrail savaşı şiddetle, politik tartışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Kekemeliği olan bireyler dünya nüfusunun yüzde 1’lik kısmını oluşturuyor. Birçok ülkede kekemelik bir engel olarak kabul edilirken, Türkiye’de kekemelik engel olarak tanımlanmıyor. Bu günü anma sebebim bütün konuşma bozuklukları hatta bütün sağlık sorunlarını doğal karşılamamız gerektiğidir. "Her insan bir engelli adayıdır." diye bir söz var. Bunu ileri götürüyorum. Kendim dahil hayatımda sağlık problemleri, saplantıları, garip fikir ve davranışları olmayan birisini görmedim. Bu yüzden insanları olduğu gibi kabul etmek gerekiyor. "Kendin bunu yapabiliyor musun?" diye sorarsanız, yanıtım: "Pek değil."

22 EKİM ULUSLARARASI KEKEMELİK FARKINDALIK GÜNÜ 

Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü'nün birincil amacı:
Halkın tutumunu değiştirin ve kekemeliği olan insanlara yönelik toplumsal ayrımcılığı ortadan kaldırın
Hedeflere ve özlemlere ulaşmak için kekeleyen insanların özgüvenlerini ve fırsatlarını teşvik edin
Bir topluluk oluşturun ve araştırmacılar, kekeleyen kişiler, klinisyenler ve kekeleyen çocukların ebeveynleri arasında fikir alışverişinde bulunma ve ilişkiyi güçlendirme fırsatı sağlayın.

Dünyada 70 milyondan fazla insan kekeliyor. Bu, konuşurken heceleri, sesleri veya kelimeleri tekrarladıkları anlamına gelir. Kekeleyen kişiler ayrıca sesleri uzatır veya konuşmalarında istenmeyen kesintiler yaşarlar. Ne söylemek istediklerini biliyorlar, ancak normal bir konuşma akışı üretemiyorlar. Bu bozukluk genellikle 2 ile 6 yaş arasındaki çocukları etkiler. Bu, onların dil becerilerini geliştirdikleri zamandır.

Kekemeliğin birincil nedenleri arasında genetik, çocuk gelişimi, nörofizyoloji ve aile dinamikleri yer alır. Birçok insan duygusal travmanın veya psikolojik sorunların kekemeliğe neden olduğunu düşünür. Bu fikri destekleyecek hiçbir kanıt yoktur. İyi haber şu ki, erken yakalandığında kekemelik büyük ölçüde tedavi edilebilir. Kekemeliği tedavi etmenin en iyi yollarından biri konuşma terapisidir.

Kekeleyenler yalnız olmadıklarını bilmekten memnun olabilirler. Hatta kekelediği bilinen ünlüler bile var. Bazıları James Earl Jones, Winston Churchill, Marilyn Monroe ve King George VI'dır. Ayrıca İncil'deki 10 Emir'i iletmekten sorumlu olan Musa'nın kekeme olduğuna inanılıyor. Konuşma akıcılığı bozukluklarına rağmen, hepsi başarılı bir yaşam sürmeye devam etti.

Kekeleyen veya konuşma engeli olan birini tanıyorsanız, bu yıllık kutlama, desteğinizi ve teşvikinizi sunmak için harika bir gün. Kendinizi kekemelik konusunda eğitin. “Kralın Konuşması” filmini izleyin. Kral George VI hakkında gerçek bir hikaye. Kekemeliğiniz varsa veya kekeleyen birini tanıyorsanız, sesinizi yükseltin ve hikayenizi anlatın. Her zaman kekeleyenlerle dalga geçen veya zorbalık yapan insanlara karşı durun. Sosyal medyada paylaşım yaparken #InternationalStutteringAwarenessDay kullanın

ULUSLARARASI KEKEMELİK FARKINDALIK GÜNÜ TARİHİ
Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü, 1995 yılında İsveç'teki Uluslararası Kekemelik Derneği (ISA) konferansı sırasında başladı. ISA, dilek listesine Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü'nü yerleştirmişti. 1997'de, California'daki Uluslararası Akıcılık Konferansı sırasında profesyonellerin kekeme olanlardan öğrenmeleri için bir gün ayrıldı. Kapanış töreni sırasında, Ulusal Kekemelik Projesi'nin kurucu ortağı Michael Sugarman, kekemelik farkındalığı için uluslararası bir gün ayrılması gerektiğini söyledi. 1998'de Avrupa Kekemelik Dernekleri Birliği, Uluslararası Akıcılık Derneği ve Uluslararası Kekemelik Derneği 22 Ekim'i Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü olarak belirledi.



Arkadaşlarımıza güzel bir pazar günü ve zevkli çözümler diliyorum.

TÜRKİYE’DE GERİ DÖNÜŞÜM ORANI SADECE YÜZDE 30

Türkiye’de nüfus artışı ve aşırı tüketim nedeniyle ortaya çıkan katı atık miktarı yıllık yaklaşık 32 milyon tona ulaşıyor. Geri dönüşüm oranı ise yüzde 30’larda. Atık oluşmaması için, çöplerin evde ayrıştırılması büyük önem taşıyor.

Atıkların ham madde olarak değerlendirilmesi ile hurda kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini yüzde 74-94, su kirliliğini yüzde 35, su kullanımını ise yüzde 45 oranında azaltıyor.

Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği (GEKADER) Başkanı Fatih Eren, hem çevre hem de ekonomi için ayrıştırmanın evlerde yapılmasının şart olduğunu söylüyor.

Eren, “Ayrıştırma evde başladığı zaman organik atıklarla diğer atıklar birbirine bulaşmıyor. Bir yemek artığının, bir meyve kabuğunun ambalaj atığınıza bulaşması geri dönüşümü zorlaştırıyor” diyor.

Ayrıştırmanın temel dört kategorisini “metal”, “kağıt”, “plastik” ve “cam” şeklinde sıralayan Eren, bu atıkların evdeki herhangi bir yemeğe bulaşması halinde artık geri dönüştürülemeyeceğine de dikkat çekiyor. Almanya’da en son çöplüğün yaklaşık 25 yıl önce kapandığını, insanların her şeyi evde ayrıştığını anlatan Eren’in verdiği bilgiler şöyle:

Almanya geri dönüşümde önde
“Almanya’da ayrıştırılan her şey geri dönüşüme gidiyor ve yüzde 100 kapasiteye yakın bir şekilde geri dönüşüm sağlanıyor. Bizde bu oran şimdilik yüzde 30’larda. Toplum olarak ilerleyen dönemlerde sıfır atığı yakalamak için elimizden geleni yapacağımıza inanıyorum. Bu bilincin yeni nesile aşılanması için ise geri dönüştürülmüş ürünleri kullanmamız lazım. Tahminimize göre bu sene çöpe attığımız geri dönüştürülebilir ambalajların tutarı 75 milyar lirayı buluyor. Dolayısıyla biz bu 75 milyar liranın ne kadarını çöpe atmadan geri dönüşüme gönderebiliriz, buna bakmak lazım.”

Depozito sistemi insanları teşvik eder
“Geri dönüşüm uygulamaları karbon salınımını azaltma konusunda fayda sağlıyor. Geri dönüştürülmüş ürünler kullanan bir birey karbon ayak izini silmeye başlıyor. Depozito sisteminin başlaması halinde insanlar en azından içecek şişelerinin karşılığında bir bedel alacak. Bu, insanları geri dönüşüme teşvik edecektir. Yaklaşık kişi başı günlük 1 ila 1,3 kilogram ambalaj atığı üretiyoruz. 1 kilogramdan hesaplarsak, 4 kişilik bir aile için aylık ortalama 120 kilogram gibi bir rakam çıkıyor. Bu, yıllık 1440 kilogram plastik atık anlamına geliyor. Bugün en ucuz ambalaj atığının 5 lira olduğunu düşünürsek senelik 7 bin 200 liraya tekabül ediyor.”

Yerel yönetimler bu konuda çalışmalar yapabilir
“En azından evinde ayrıştırma yapan insanlardan, teşvik amaçlı, çevre temizlik vergisinin alınmaması lazım. Çünkü ambalaj atığından, zaten çevre temizlik vergisinden alacağı paranın neredeyse 10 katı gelir sağlamış olacak. Belediyelerimizin gelir kapısını başka bir yerden açmış olacağız. Dolayısıyla bu konuda teşvik edici çalışmalar yapılmasını bekliyorum.”



ALMANYA’DA PLASTİK ŞİŞEYE DEPOZİTO UYGULANIYOR
Çöp ayrıştırma konusunda öncü ülkelerden Almanya’da, evlerde, yemeklerden kalan artıkların ve benzeri atıkların konulduğu bir kutu, kağıtlar için ayrı bir kutu ve geri kalan çöplerin konulduğu bir diğer atık kutusu olmak üzere üç ayrı kutu bulunuyor. Bunlara ek olarak plastikler ayrıca biriktiriliyor. Genelde evlerin önünde hanelere ait, kilitli çöp kutularının olduğu Almanya’da cam toplama konusunda ise ayrı bir süreç işliyor. Cam şişelerin dönüşümü için genel kullanıma açık, ortak konteynerlerin bulunduğu ülkede şişeler renklerine göre de ayrı konteynerlere atılıyor. Plastik şişelerde depozito sisteminin uzun yıllardır uygulandığı Almanya'da, vatandaşlar pet şişelerini aldıkları markete geri götürüp, otomatlara geri yükleyerek karşılığında markette kullanabilecekleri bir bakiye elde ediyor. Belirli marketlerde cam şişeler için de benzer bir uygulama bulunuyor.

HOLLANDA’DA SİSTEM VATANDAŞLARI DAHA AZ ÇÖP ÇIKARMAYA YÖNELTİYOR
Geri dönüşüm konusunda ileri bir düzeyde olan Hollanda’da çöpler temelde, “plastik”, “kağıt”, “şişe” ve “geri kalan” olmak üzere dört ayrı kategoride ayrıştırılıyor. Bunun yanı sıra tekstil atıkları için de ayrı bir ayrıştırma yapılıyor ve bunun için belediyenin gönderdiği ayrı poşetler kullanılıyor. Müstakil evlerin bahçelerinden çıkan ağaç yapraklarının dahi doğal atık kategorisinde ayrıştırıldığı ülkede belediyeler farklı türlerdeki atığı farklı zamanlarda topluyor. Haftada bir gün gıda çöpü, iki haftada bir plastik çöpü, üç haftada bir de “geri kalan” kategorisindeki çöpler alınıyor. Çöplerin ayrıştırılmaması halinde bir yaptırım olmamasına karşın ''geri kalan'' kategorisindeki konteynerlerin çok dolması sebebiyle insanlar sisteme ayak uydurmak zorunda kalıyor. Belediyelerin herkese belirli bir kapasitede çöp kutuları verdiği ülkede, daha büyük bir çöp kutusu talep edilmesi halinde para ödemesi yapılmak zorunda. Hane başına çöp vergisinin de alındığı ülkede sistem insanları daha az çöp çıkarmaya zorluyor.

JAPONYA’DA HER ATIK TÜRÜ AYRI GÜNLERDE TOPLANIYOR
Japonya’da çöp ayrıştırma sistemi bölgeden bölgeye farklılık gösterse de çöpler genel olarak “yanan çöpler”, “yanmayan çöpler”, “geri dönüştürülebilir pet şişeler”, “cam şişeler” ve “konserve atıkları” gibi kategorilere ayrılıyor. Her kategori için belediyeler haftada bir gün ya da ayda bir gün olacak şekilde belirli günlerde çöp topluyor. Çöplerin ayrıştırılmadan bırakılması ya da yanlış ayrıştırılması halinde temizlik görevlileri poşetlerin üzerine uyarı etiketi yapıştırarak çöpü almadan gidiyor.

İSVİÇRE’DE TARİHİ GEÇMİŞ İLAÇLAR ECZANEYE GERİ GÖTÜRÜLÜYOR
İsviçre’de çöpler "evsel atıklar", "kağıt atıkları”, “plastik ve şişeler”, “pil ve elektronik atıklar” olmak üzere dört ayrı kategoride ayrıştırılıyor. Renklerinin belediyeden belediye göre değiştiği çöp poşetleri yine o belediyenin sınırları içerisinde temin edilirken çöpler türlerine göre farklı günlerde toplanıyor. Plastik atıkların ve cam şişelerin hem marketlerde hem de belediyenin belirlediği noktalardaki konteynerlere atılabildiği ülkede cam şişeler ayrıca renklerine göre de farklı konteynerlere atılıyor. Alüminyum içeren tencere ya da deodorant gibi atıklar ise başka bir konteynerde toplanıyor. Yüksek dozda kimyasal maddeleri içeren atıkların, tarihi geçmiş ilaçların ve yanıcı, patlayıcı özellikteki atıkların çöpe atılmasının yasak olduğu ülkede bu gibi ürünler, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra satın alındığı yere götürülüyor.

İNGİLTERE ÇÖPLERİ 5 ANA KATEGORİDE AYRIŞTIRIYOR
İngiltere’de çöpler "kağıt”, “teneke”, “cam”, “plastik” ve “diğer atıklar” olmak üzere beş ana kategoride ayrıştırılıyor. Ayrıştırılan çöpler yine binaların belirli yerlerine konulmuş büyük konteynerlere atılıyor ve görevliler tarafından teslim alınarak çöp ayrıştırma merkezlerine götürülüyor. Bunun yanı sıra sokaklarda atık pillerin ve artık kullanılmayacak durumdaki küçük ev eşyalarının atıldığı ilave konteynerlerin bulunduğu ülkede, marketlerde ürünlerin üzerinde ürünün geri dönüştürülüp dönüştürülemeyeceği yönünde ibareler yer alıyor.

İTALYA’DA DOĞRU AYRIŞTIRILMAYAN ÇÖPLER YERİNDE BIRAKILIYOR
İtalya’da çöpler "kağıt”, “plastik ve alüminyum”, “cam”, “demir”, yiyecek artıkları gibi “nemli atıklar” ve “karışık kuru atıklar” olmak üzere çeşitli kategorilerde ayrıştırılıyor. Ülkede ayrıştırmaya yönelik bölgeden bölgeye değişen yasal düzenlemeler var. Bunun yanı sıra çöp poşetlerinin şeff af olması sebebi ile doğru ayrıştırılmayan çöpler hemen anlaşılıyor. Bu sebeple temizlik görevlileri ayrıştırılmayan çöpleri almayıp yerinde bırakıyor.

ABD’DE CEZALARLA CAYDIRICILIK SAĞLANIYOR
Eyalet sistemi ile yönetilen ABD’de her eyalet bu konuda farklı bir yaklaşım uygulasa da geri dönüşüm uygulaması sıkı şekilde takip ediliyor. Washington’da “evsel atıklar”, “geri dönüştürülebilecek atıklar” ve varsa “bahçe atıkları ve organik atıklar” için en az üç ayrı konteyner, mülk sahipleri tarafından belediyeden bir bedel karşılığında alınıyor. Renklerine göre ayrılan konteynerlerin temin edilmemesi halinde ceza uygulaması bulunuyor. Öte yandan çöplerin yanlış ayrıştırılması ya da konteynerlerin fazla doldurulması halinde belediye görevlileri haneye ceza yazabiliyor.

FRANSA’DA ÇÖPLERİNİ AYRIŞTIRANLARDAN DAHA AZ VERGİ ALINIYOR
Fransa’da da ayrıştırma kuralları belediyeden belediyeye değişiyor ve genel bir uygulama bulunmuyor. Bazı kentlerde ayrıştırma isteğe bağlı bırakılırken, bazılarında çöplerin ayrıştırılması zorunlu ve bunun yapılmaması halinde cezai işlem uygulanıyor. Ayrıştırma yapılan bölgelerde belediye çöpleri “evsel atıklar”, “kağıt”, “metal”, “plastik” ve “cam” olmak üzere çeşitli kategorilerde topluyor. Ayrıca ülkenin bazı bölgelerinde vatandaşlar ödül sistemi ile teşvik ediliyor. Bazı belediyeler vatandaşlardan çöp miktarı kadar çöp vergisi alıyor. Bu sayede atıklarını ayrıştıranlar geriye kalan çöp miktarının azalması sayesinde daha az vergi ödüyor. Bazı bölgelerinde depozito sisteminin de uygulandığı ülkede marketler, pet şişeleri geri getirmeleri halinde müşterilere, market içinde kullanabilecekleri bir kupon veriyor.

GÜNEY KORE’DE GERİ DÖNÜŞÜM BİLİNCİ OKULDA AŞILANIYOR
Geri dönüşüm uygulamaları ile Asya’da öne çıkan ülkelerden Güney Kore’de çöpler “plastik”, “metal”, “cam”, “kağıt”, “ampul/aydınlatma” ve “polyester” gibi çeşitli kategorilerde ayrıştırılıyor. Vatandaşların konu hakkındaki bilinç seviyesinin oldukça yüksek olduğu ülkede, okullarda bu bilincin çocuk yaşta aşılanması için yoğun bir eğitim programı uygulanıyor. Yerel yönetimlerin ayrıştırma konusunda katı kurallarının olduğu ülkede, çöplerin yanlış ayrıştırılması halinde, görevliler çöpleri almıyor ve para cezası uyguluyor.

ÇÖP SATIN ALMAK AYRIŞTIRMAKTAN UCUZ

Türkiye'nin aylık plastik çöp ithalatı 2016'de 4 bin ton iken, 2018'in başında 33 bin tona yükseldi. Geri dönüşümün önündeki engelleri ve sonuçlarını Doç. Dr. Sedat Gündoğdu'yla konuştuk.

"Toplanmayan, gömülen, depolanan her çöpün en sonunda gideceği yer denizlerdir."

Greenpeace'in 2016-2018 dünya plastik atık ticareti verileri raporuna göre, Çin'in yurt dışından atık ithal edilmesini yasaklamasının ardından plastik ithalatı Endonezya, Hindistan ve Türkiye'ye kaydı. Plastik atık ihraç eden ülkelerin başında ise ABD, Almanya, İngiltere ve Japonya geliyor. Rapora göre, Türkiye'nin ithalatı 2016 yılının başında aylık 4 bin ton iken, 2018'in başında aylık 33 bin tona yükseldi. Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı'nın 2017 yılı verilerine göre Türkiye, plastik üretim kapasitesiyle Avrupa’da ikinci, dünyada ise altıncı sırada yer alıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) 2015 verilerine göre Türkiye çöplerin sadece yüzde 1’ini geri dönüşüme yolluyor.

Türkiye'nin plastik ithalatını ve yaratabileceği sorunları Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü’nden Doç. Dr. Sedat Gündoğdu'yla konuştuk.

Avrupa’da en çok plastik üreten ikinci ülke olan Türkiye neden plastik ithal ediyor?
Plastik çöp ticareti, dünya genelinde yaygın olarak gerçekleştirilen bir ticaret türü. Çoğunlukla batıdan doğuya doğru gerçekleşen bu ticaretin ana nedeni, geri dönüşümün kendisiyle ilgili bir mesele. Çünkü başka ülkelerin daha ucuza dönüştürdüğü bir metadan bahsediyoruz. Haliyle gelişmiş ülkeler bununla uğraşmak yerine çevre yasalarının daha etkisiz olduğu gelişmekte olan ülkelere yolluyorlar bu çöpü. 1990’lardan beri yaygın olarak Çin tarafından gerçekleştirilen bu ticaret daha sonra Malezya, Endonezya, Filipinler, Hindistan ve Türkiye gibi ülkeler tarafından da gerçekleştirilmeye başlandı. Türkiye’nin çöp alma macerası da aslında 2018 yılının başında başlıyor. Bu anlamda İngiltere’den yoğun olarak plastik çöp satın alınıyor. Türkiye bu çöpleri, geri dönüştürmesi daha az maliyetli diye satın alıyor. Çünkü Türkiye’nin kendi çöpü geri dönüşüme pek müsait değil.

Doç. Dr. Sedat Gündoğdu'ya göre Türkiye’nin kendi çöpü geri dönüşüme müsait değil.

Neden değil?

Çünkü Türkiye’nin etkili bir atık yönetim stratejisi yok. Belediyelerin bu noktada karneleri çok zayıf. Çöpümüz kirli olduğu için bunun geri dönüştürülebilir hale gelmesi için ciddi masraf gerektiren, ayrıştırma/yıkama/kategorize etme gibi ön işlemlerden geçmesi lazım. Firmalar da bununla uğraşmamak için daha ucuz olan çöp satın alma işine girişiyorlar. Alınan bu plastikler geri dönüştürülüp, ham plastik ile de karıştırılarak tekrar plastik üretim sürecine dâhil ediliyorlar. İddialar bu yönde. Ancak kesin olarak ne olup bittiğini “ticari sır“ olarak adlandırdıkları için bilemiyoruz. Türkiye’de bu ticaret, devlet kontrolünde özel şirketler tarafından gerçekleştiriliyor.

Türkiye içinde plastik atık toplamak çok mu masraflı?

Türkiye'nin atık yönetim altyapısı oldukça yetersiz. Kendi atığını karışık topluyor, yani ayrıştırma oranı düşük. Büyükşehirlerin çöpleri kaynağında ayrıştırmaya yönelik faaliyetleri çok zayıf. Vatandaş da ayrı konteynırlar görmediği için ayrıştırma motivasyonuna sahip değil. Bu yüzden değerli atıkları toplama işini bireysel toplayıcılar ilkel yollarla gerçekleştiriyor. Özellikle mültecilerin gerçekleştirdiği ve kağıt toplayıcılığı olarak isimlendirilen sektör her geçen gün büyüyor. Binlerce insan bu sektörden ekmek kazanıyor. Aslında belediyelerin yapması gereken bir iş, ancak belediyeler daha çok kaldırım ve asfalt ile meşgul oldukları için bu tür kamu hizmetleri başıboş bir şekilde ayrı bir sektöre dönüşüyor.

Peki toplanabilen plastiklere ne oluyor?

Bu konuyla ilgili bir veri yok. Ancak çeşitli özel kuruluşların basına verdikleri demeçlerden öğrenebiliyoruz bunu. TÜİK, en son 2016 yılında bir veri yayınlamış. O veriye göre tüm çöplerin sadece %1’i geri dönüşüme alınmış. Kalanı ya gömülmüş, ya yakılmış ya da depolanmış.

İthalatın artması ülke içindeki plastiğin toplanmasına engel oluyor mu?

Eğer ki geri dönüşüm firmaları daha fazla kâr ettiklerini düşünürlerse ülke içindeki kirli çöpü almaktan vazgeçebilirler. Çünkü olay ticari bir mesele. Geri dönüşüm firmaları bu işi hayrına ya da çevreyi çok sevdikleri için yapmıyorlar. Daha fazla para kazanacaklarsa dışarıdan almayı düşüneceklerdir. Zaten yetersiz olan atık toplama meselesi böylelikle daha da içinden çıkılamaz hale gelebilecektir. Çin bu yüzden plastik çöp satın almaktan vazgeçti çünkü artık çöpleri yönetemiyordu. Çin dünyanın en kirli çevresine sahip ülke. Akdeniz’in en kirli sahilleri de Türkiye’de.

Plastik problemi Türkiye için ileride nasıl sorunlar açacak?

Türkiye 2018 yılında 10.1 milyon ton civarında plastik üretti. Bunun 3 milyon tona yakını ambalaj. Plastik üreticileri bu miktarı artırmak için sürekli yatırım yapıyorlar, ancak bu plastiklerin kullanıldıktan sonraki akıbetleri konusunda hiçbir sorumluluk almamaları, üstüne başka ülkelerden plastik çöp satın alıp bunun da bir kısmını iç piyasaya sürmeleri gerçekten ürkütücü bir tablonun oluşmasına neden oluyor. Toplanmayan, ayrıştırılmayan ve yağışlarda denizlere akan bir çöp sorunu. Geçen son bahar İstanbul’da gerçekleşen aşırı yağışlar sonucu oluşan sel sularının üzerinden tonlarca plastik çöp Marmara Denizi'ne aktı. Bunu canlı yayınlarda izledik. Toplanmayan, gömülen, depolanan her çöpün en sonunda gideceği yer denizlerdir. Eğer plastik bu hızla üretilmeye ve tüketilmeye devam edilirse ciddi bir plastik kirliliğiyle baş etmek mecburiyetinde kalacağız.

Avrupa'da sistem farklı mı işliyor?

Bu konuda ortada bir yanılsama olduğunu düşünüyorum. Örneğin Almanya çöpünü en iyi ayrıştıran ilk beş Avrupa ülkesinden biri, ancak anlaşılıyor ki bu bir yanılsamadan ibaret, çünkü Almanya ayrıştırmak için topladığı plastik çöpü Malezya’ya satıyor. Böylelikle hem Almanya vatandaşları plastik çöplerini ayrı konteynırlara atarak çevreciymiş gibi yaşıyorlar hem de Almanya bunlar üzerinden dünyanın en çevreci ülkelerinden biri olmuş görünüyor. Yani bugün Almanya vb. ülkelerin çevresi temiz görünüyorsa bunun nedeni Malezya gibi ülkelerin Almanya’nın topladığı çöpleri satın almasından kaynaklanmaktadır. Aynı şey İngiltere için de geçerli. İngiltere’nin çevreciliği, Türkiye’ye sattığı çöplerden kaynaklanıyor. Türkiye sadece 2018 yılında İngiltere’den 80 bin ton plastik çöp satın almış.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkelerinin atıkları geri dönüştürme oranları

Bu hafta "geri dönüşüm" konusu uzattım. Sokakta yere çöp atan birisini gördüm mü o çöpün evime atıldığını düşünüyorum. O kadar pasifize edilmişiz ki sırt tanımadığımız bir kişinin tepkisinden çekindiğimiz için hatta canımıza zarar gelir diye bunlara sessiz kalıyoruz.

Günleriniz ve yüreklerimiz hep aydınlık olsun.
Sevgili AKSAY güncel paylaşımlarınız için çok teşekkürler.
Kitap kazananları kutlarım.
Tüm dostlara zevkli çözümler, Sağlık, huzur ve mutluluklar dilerim.
Sevgi ve saygılarımla..

SAYIN AKSAY AÇILIŞ YAZINIZA TEŞEKKÜRLER.
DOSTLARA GÜNAYDIN, KOLAY ÇÖZÜMLER.
KİTAP KAZANAN VARSA KUTLARIM.
BEN DE BİR KEKEMEYİM.

S.S.1.2

S.S.1.3

S.S.2.2

S.S.2.1

Y.A.1.1

Y.A.2.1

S.S.2.3

S.S.1.4
bağlayan şey, bağ.ilgi, ilişki

S.S.3.1

S.S.2.4

S.S.3.2

S.3.3

S.4.1
Emin Ne Demek?
Emin kelimesi Türkçe'de "güvenli, güvenilir" anlamına gelir.
Arapça Amn kökünden gelen ˀamīn أمين z "güvenli, güvenilir" sözcüğünden alıntıdır. Daha fazla bilgi için emanet maddesine bakınız.
Emin kelimesi tarihte bilinen ilk kez (1300 yılından önce) eserinde yer almıştır.
Emin kelimesi Türkçe'de "" anlamına gelir.
Emin kelimesi Türkçe'de "Osmanlı Devletinde bazı devlet görevlerindeki sorumlu kişi." anlamına gelir

S.S.4.2

S.4.3

Y.A.11.1

S.S.5.1
MANİA TDK'YE GÖRE ANLAMI
Mania kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir.
Mania kelimesi Arapça kökenlidir.
TDK'ye göre mania kelimesi anlamı şu şekildedir- Engel

S.S.5.2
Starking elma · türkiye'nin elma ihracatında %95'lik paya sahipmiş bu elma türü. · yalova'da yetişen kırmızı elma türüdür. · ekseriyetle karaman'da yetişir.

S.S.6.1

S.S.6.2

S.S.6.3

Y.A2.2

Y.A.3.1

y.a.4.1

S.S.8.1

S.S.8.2

S.S.9.1

S.S.9.2

Y,A,15.2

S.S.9.3

Y.A.6.2
doğru yolu gösterme. aydınlatma,uyarma

Y.A.20.1

Y.A.7.2
tatari az pişmiş et